‘આવું કેમ ???’

   એક મંદિરના પૂજારી અને એક નાઈ મિત્ર હતા. બંને એક દિવસ વાતોમાં વળગેલા અને વાત-વાતમાં નાઈએ પૂજારીને પ્રશ્ન કર્યો કે,…આ બધા લોકો આટલા દુઃખી કેમ હશે? શું ભગવાનને આ બધા લોકો પર દયા નહી આવતી હોય? આજે ચારે તરફ કેટલી તકલીફ છે, ક્યાંક ભૂકંપ-સુનામી, તો ક્યાંક ગરીબી- ભૂખમરો અને હવે અધૂરામાં પૂરું આ કોરોના! લોકો થાકી ગયા છે, હારી ગયા છે, પણ આ બધું જોતા ભગવાનને કંઈ જ નહી થતુ હોય?

   પ્રશ્ન સાંભળી, પૂજારી નાઈને એક ભિખારી પાસે લઈ ગયો, જેના વાળ અને દાઢી વિખરાયેલા અને ખૂબ વધી ગયેલા હતા. પુજારીએ કહ્યું કે, તમે નાઈ છો, અહ્યા હાજર છો, છતાં પણ આ વ્યક્તિની હાલત આવી કેમ? દાઢી-વાળ આવા કેમ?

   તરત જ જવાબ આપતા નાઈએ કહ્યું, …હા, હું હાજર છું પણ કોઈ મારો સંપર્ક કરે અથવા મારી પાસે આવે તો હું એનું કામ કરુ ને!

   તો આપણું પણ આવું જ કંઈક છે. આપણે પણ પરમાત્માનો સંપર્ક જ નથી કરતા. તો… એ પણ આપણું કામ કેવી રીતે કરે? ઘરમાં પણ બાળક માતા- પિતાને પોતાના પ્રશ્ન જણાવે જ નહી તો, માં-બાપ તેનો જવાબ કેવી રીતે આપે?

   ઘણા લોકો ફરિયાદ કે છે કે, ભગવાન આપણને દુ:ખ આપે છે, આ બધી ભગવાનની લીલા છે એની મરજી હોય એમ જ થાય, એની મરજી વગર પાંદડુ પણ હલી ન શકે! એની મરજીથી જ સુખ અને દુઃખ મળે! ઘણાને તો એવું કહેતા પણ સાંભળ્યા છે કે, ભગવાનની મરજીથી જ આ કોરોના ફેલાયો છે!!!!

   અરે!!! મારા વ્હાલા ભાઈઓ અને બહેનો, એક પ્રશ્નનો જવાબ સ્વયંને જ આપો કે, ક્યા માં- બાપ એવા હશે… જે પોતાના બાળકોનું અકલ્યાણ કે નુકશાન ઇચ્છતા હશે! કે એવા કોઈ માં-બાપ હશે કે જે, ત્રણ-ચાર બાળકોમાંથી એકનું સારું અને બીજા માટે ખરાબ વિચારતા હોય! હા, એ વાત અલગ છે કે, જો સંતાનો અવળા માર્ગે વળે કે ખોટી સંગતમાં આવી ખોટા કર્મ કરે ત્યારે જરૂરથી પ્રેમ ઓછો થઈ જાય છે. બાકી દરેક બાળક માટે માં-બાપનો પ્રેમ નદીના પાણીની જેમ શુદ્ધ, નિર્મળ અને એક સરખો જ હોય છે.

   બસ…એવી જ રીતે, ભગવાન પણ આપણા સુપ્રીમ ફાધર છે અને આપણે તેના વ્હાલા બાળકો. એ પોતાના બાળકો માટે અકલ્યાણનું વિચારી જ કેમ શકે? કોઈ દીકરો વધારે હોશિયાર હોય, કોઈ ઓછો….પણ માં-બાપને જેમ બધા વ્હાલા છે તેમ પરમાત્માને પણ દરેક આત્મા પ્રત્યે ખૂબ જ પ્રેમ છે માટે જ જે તેમનો સંપર્ક કરે છે તેમને જરૂરથી તેનો અનુભવ થાય જ છે. એમની સર્વિસ તો 24×7 ચાલુ જ હોય છે. મેં પણ તેનો અનુભવ કરેલો છે. બસ સાચા દિલથી એમને યાદ તો કરી જુઓ હજુર મદદ માટે હાજર થઈ જશે!

   જ્યારે આપણે કોઈ કર્મ કરીએ છીએ ત્યારે આપણે તેના સારા- ખરાબ પાસાનો વિચાર નથી કરતા, અને જયારે તેનું પરીણામ સામે આવે ત્યારે દોષનો ટોપલો ભગવાનને આપી દઈએ તો આ વાતમાં કેટલી સમજદારી કહેવાય?!! આપણી સાથે થતી દરેક ઘટનાઓ કે પરીસ્થિતિઓના નિર્માતા આપણે સ્વયં જ છીએ. આજ દિવસ સુધી અને આટ આટલા જન્મોથી કરતા આવેલા કર્મોનો આજે જયારે હિસાબ થાય છે, ત્યારે નફો કે નુકશાન જે નીકળે તેને સ્વીકારી આપણું ખાતુ તો આપણે જ ચૂકતુ કરવું પડશે ને! પડોશી તો નહી જ કરે.

  જો આપણી સાથે પુણ્ય કર્મોનું ભાથુ હશે, તો કોઈની તાકાત નથી કે, આપણો વાળ પણ વાંકો કરી શકે! કૃષ્ણનો જન્મ થતાં જ જેમ દરેક પરીસ્થિતિ સાનુકૂળ થઈ ગઈ…તોફાની નદીએ પણ માર્ગ આપ્યો.. એવા તો જલારામ બાપા, સાંઈ બાબા કેટ-કેટલાય ઉદાહરણો આપણી આસપાસ છે. જેમને માટે પ્રકૃતિ પણ નતમસ્તક તેમની સેવા માટે હાજર રહી છે. કારણ કે, તેમને હંમેશા પોતાના કર્મ પર સંપૂર્ણ ધ્યાન આપ્યું કે…મારાથી એવું કોઈ કર્મ ન થઈ જાય જેનાથી પ્રકૃતિ કે કોઈ આત્માને દુઃખ પહોંચે કે કોઈનું અકલ્યાણ થાય.

   આ કળિયુગી દુનિયામાં ‘એક સાંધતા, તેર તૂટે’ એવી પરીસ્થિતિ છે, પણ જો આપણે આપણા મન, વચન અને કર્મ પર ધ્યાન આપીશું તો, અનેક પરીસ્થિતિઓની વચ્ચે પણ..જેમ ‘માખણમાંથી વાળ નીકળે’ એમ તેને એકદમ સરળતાથી પાર કરી શકીશું…પછી ભગવાન પાસે કો ફરિયાદ નહી રહે કે…’આવું કેમ???’ પરંતુ તેને ફરીને ફરી યાદ કરવાનું મન થશે!

પ્રિયા રજત ચોપડા

વડાગામ (હાલ- નરોડા, અમદાવાદ)

મો.8460375695

આજે સવારમાં કોનુ મોઢું જોયું હતું???

એક નગરમાં રાજાના મહેલની સામે જ મોટો ઘંટ રાખવામાં આવ્યો હતો. નગરજનોને જયારે પણ ન્યાયની જરૂર પડે ત્યારે તેઓ એ ‘ઘંટ’ વગાળીને રાજાને બોલાવી શકે અને પોતાની વાત સીધી રાજા સમક્ષ જ રજૂ કરી શકે. આવી અકબરના રાજમાં ન્યાય મેળવવાની સુચારુ પદ્ધતિ હતી.

   એક દિવસ એક ગરીબ વ્યક્તિ વહેલી સવારમાં, ઘંટ વગાડીને રાજા પાસે ન્યાયની માંગણી કરવા અકબરને ભર ઊંઘમાંથી જગાડ્યા. પરોઢિયાની ગાઢ નીંદરમાંથી જાગેલા રાજાને પેલા વ્યક્તિની મામૂલી ફરિયાદ સાંભળી ખૂબ ગુસ્સો આવી ગયો.ત્યારે જ રાજાને થયું કે, ‘આજે તો દિવસની શરૂઆત જ ખરાબ થઈ’. 

  આ વાતને ભૂલી રાજા પોતાના નિયમિત કામોમાં લાગી ગયા પણ આ શું?!… દિવસના લગભગ દરેક કામોમાં કંઈકને કંઈક વિઘ્ન અને મુશ્કેલીઓ આવી અને લગભગ દરેક કામ અસફળ રહ્યા, તેમજ આખો દિવસ કોઈને કોઈ વિચિત્ર ઘટનાઓ ઘટી. આ જોતા એક દરબારીએ રમૂજમાં રાજાને કહ્યું, “શહેનશાહ, આજે સવાર – સવારમાં કોનું મોઢું જોયું હતું! જેથી આપનો આખો દિવસ ખરાબ ગયો”. આ વાત રાજાના મનમાં ઘર કરી ગઈ .એને થયું કે, વાત તો સાચી છે! જરૂર મેં આજે સવારે પેલા અપશુકનિયાળ વ્યક્તિનું મોઢું જોયું માટે જ આજે મારો દિવસ ખરાબ ગયો.

  રાજાએ સિપાહીને આદેશ આપ્યો કે, જાઓ! તે વ્યક્તિને અહીં હાજર કરો. તેને રાજાનો દિવસ બગાડ્યો છે તે બદલ તેને ફાંસીની સજા થશે. પેલો ગરીબ વ્યક્તિ રાજાની આવી કડક સજા સાંભળીને ડરી ગયો. તે ચિંતાતુર થતો, બીકનો માર્યો તાબડતોડ રાજાના નવ રત્નોમાંના એક બીરબલ પાસે ગયો અને આખો ઘટનાક્રમ સંભળાવીને કહ્યું,” બચાવી લો મને! મારો પરીવાર અનાથ થઈ જશે. હવે તમે એક જ મારી સંકટ સમયની સાંકળ છો! બીરબલે તે ભાઈને સાંત્વના આપી અને ચિંતામુક્ત થઇ જવા કહ્યું.

   આખરે ફાંસી આપવાનો સમય થયો. પેલા વ્યક્તિને હાજર કરવામાં આવ્યો. ખરા સમયે બીરબલ ત્યાં આવ્યો અને રાજાને કહ્યું,” શહેનશાહ, આ તો અધૂરો ન્યાય કહેવાય! અકબરે આશ્ચર્ય સાથે બીરબલ સામે જોતાં પૂછ્યું,” અધૂરો ન્યાય કેમ?” બીરબલે કહ્યું,” હા, શહેનશાહ…કેમકે, આપે તો આ વ્યક્તિને જ ફાંસીની સજા સંભળાવી, પણ આ ગુનામાં તો તમને પણ ફાંસી થવી જોઇએ એ સજા તો આપે હજુ સંભળાવી જ નથી! ” આ સાંભળીને અકબરની આંખો ગુસ્સાથી લાલ થઇ ગઇ અને રાતા- પીળા થતા અકબરે કહ્યું, “આ શું બોલે છે તું મને ફાંસી કેમ?! બીરબલે નમ્રતાથી અને શાંતચિત્તે રાજાને કહ્યું, “જો સવાર – સવારમાં આ નિર્દોષ વ્યક્તિનું મોઢું જોવાથી આપનો આજનો દિવસ ખરાબ ગયો જેની સજા તેને ફાંસી થઇ પરંતુ આ નિર્દોષ વ્યક્તિએ તો સવાર- સવારમાં આપનું મુખ જોયું હતું અને એની તો આખી જીંદગી ખરાબ થઇ ગઇ. તેનો આખો પરીવાર બરબાદ થઈ જશે તો… તેના ગુનેગાર ‘આપ’ થયા તો આપને પણ ફાંસીની સજા જ થવી જોઈએ ને!

    અકબરને બીરબલની આખી વાત સીધેસીધી ગળે ઉતરી ગઇ અને પેલા નિર્દોષ વ્યક્તિની ફાંસીની સજા માફ થઇ ગઇ અને એક નિર્દોષનો જીવ પણ બીરબલની સૂઝબૂઝથી બચી ગયો.

   આપણે પણ ઘણી વખત કહીએ છીએ કે, ખબર નહી સવાર – સવારમાં કોનું મોઢું જોયું કે… આજે આખો દિવસ સારો/ખબર ગયો! એક રમુજી વાત કહુ તો, જો સવાર – સવારમાં હસમુખા ચહેરાવાળી રૂપાળી – ગોરી બબીતાને જુએ તો જેઠાલાલનો દિવસ પણ સુંદર જાય છે! પણ… શું ખરેખર એ સાચી વાત છે કે કોઈ ખાસ વ્યક્તિનો ચહેરો જોવાથી દિવસ સારો કે ખરાબ જાય??? 

   ના, એ વાત બિલકુલ સાચી નથી કે… કોઈનો ચહેરો જોવાથી આપણા જીવન પર કોઈ અસર ન થાય! જરૂર અસર થાય…પ્રશ્ન એ છે કે આવું કેમ થતું હશે? આપણા મનમાં એક વાત ઘર કરી ગઇ છે કે, આ વ્યક્તિ કે વસ્તુ મારા માટે શુભ કે અશુભ છે અને પછી જ્યારે પણ એ વ્યક્તિ કે વસ્તુ સામે આવે ત્યારે તેના પ્રત્યેના આપણા વિચાર એકદમ પાવરફુલ બની જાય છે અને તેથી જ… વારંવાર એક જ પ્રકારના વિચારો કરવાથી આપણી સાથે સારી/ ખરાબ પરિસ્થિતિઓ કે ઘટનાઓ નિર્માણ થવાનું શરૂ થઇ જાય છે અને આપણે એવું માની બેસીએ છીએ કે, કોઈ વ્યક્તિ કે વસ્તુના કારણે મારી સાથે આવું બન્યું!

   ગાંધીજીએ પણ કહ્યું છે કે, મનુષ્ય જેવું વિચારે છે, એવી ઘટનાઓ તેની આસપાસ બનવાની શરૂ થઈ જાય છે. એક બિચારી કાળી બિલાડી પસાર થાય અને આપણે કહીએ કે, બસ….હવે તો કંઇક અપશુકન થશે જ! અને પછી કંઈક થાય તો, દોષનો ટોપલો બિચારી બિલાડી પર જઈને ફૂટે! પણ આમાં બિલાડીનો કોઇ વાંક નથી! પરંતુ બિલાડીને જોઈને મનમાં જે નેગેટીવ વિચારોનું વંટોળ ફૂંકાયુને એના કારણે જ આ અણગમતી ઘટનાઓ બની! આ બીજું કંઇ નહી, પરંતુ સબકોન્સિયસ માઇન્ડનો મેજીક છે.

    જે વ્યક્તિને આપણે યાદ કરીએ કે જેના વિષે સતત વિચાર્યા કરીએ, તે વ્યક્તિના વાયબ્રેશન અને વિચારો સાથે એક અદ્રશ્ય કનેક્શન થઈ જાય છે અને ધીરેધીરે સામેની બાજુ વિચાર કે યાદ કરનાર વ્યક્તિની વિચારધારા પણ તેના જેવી જ બની જાય છે!

   ચાલો, આ જ સબકોન્સિયસ માઇન્ડના મેજીકને એક અલગ પોઝિટિવ વે થી લઇએ ?!! જો સવાર- સવારમાં કોઈ વ્યક્તિને મળવાથી, જોવાથી કે તેના માત્ર વિચારો કરવાથી આખા દિવસ પર અસર રહેતી હોય, તો સવારમાં ઉઠતાની સાથે જ પહેલો જ વિચાર કે યાદ જો પરમાત્માને કરવામાં આવે અથવા કોઈ કલ્યાણકારી,પવિત્ર અને શક્તિશાળી વિચારોથી દિવસની શરૂઆત કરવામાં આવે તો…એનું કેટલું સુંદર પરીણામ મળે!

    સર્વશક્તિમાન પરમાત્માની યાદથી જો દિવસની શરૂઆત કરીશું તો, તેની સર્વ શક્તિઓનો સંચય આપણામાં સહજ રીતે થશે અને તેથી જ, એ શક્તિ દિવસ દરમ્યાન એક સુપર એનર્જી અને પોઝિટિવિટી આપશે તેમજ નેગેટિવિટીની સામે રક્ષાકવચ બનીને રક્ષા પણ કરશે. પરમાત્માને યાદ કરવાથી સુખ, શાંતિ, પ્રેમ, આનંદ અને પવિત્રતાનો પણ અનુભવ થશે તેમજ શાંતચિત્તે અને પ્રફુલ્લિત મનથી નિર્ણયો લેવામાં ક્યારેય ચૂક પણ નહીં થાય અને દરેક કામમાં સ્ફૂર્તિ, શક્તિ અને ખુશીનો પણ અનુભવ થશે. ક્યારેય મૂડ ઓફ, કંટાળો કે ચીડચીડાપણું કે નિરાશાની ફિલીગ પણ નહીં આવે. છે ને કેવું મેજીક!!

   તો, સવાર- સવારમાં કોઈ  વ્યક્તિને યાદ કરવાના બદલે પરમાત્માને યાદ કરીશું તો સારું કે ખરાબ થવાનો સવાલ જ પેદા નહી થાય! માત્ર, કલ્યાણ જ કલ્યાણ થશે.

પ્રિયા રજત ચોપડા
વડાગામ (હાલ- નરોડા, અમદાવાદ)

+91 84603 75695

બાપા એ આંબો વા’યો

એક’દી ચાલ્યો હું સવારે
નદી-નદી તટ ચાલતો આરે
મંદ પવન મન-મન હરખારે
પુલક-પુલક તન આજ થારે

સુંદર જંગલ મંગળ દેખું
બાગ-બગીચા ઉપવન નીરખું
કળ- કળ ઝરણાં મીઠાં ભાખું
કુદરત નાં અમૃત ફળ ચાખું

બૈઠા ઘરડા ત્યાં જોયા બાપો
આંખલડીએ અંધાપા નો છાપો
ખોદતા ધરા માં પાડતા ખાંપો
વાવતા ગોટલી આંબા નો રોપો

ચડી મશ્કરી યુવા લોહી માં
વાત પુછી હેલ-ફેલ હલકટ માં
શું વાવો ધરતી ના પટ માં ?
મહેનત કરો ખોટી નફફટ માં

ક્યારે ઉગશે ક્યારે ફળશે
આંબા નું ફળ તમને ના મળશે
કાલે તમારૂં જીવન ખળશે
ખાખ કાયા માટી માં ભળશે

વાત કરી દીકરા તેં હાચી
તારી વાત મતી છે કાચી
ભલે તેં ચાર ચોપડીઓ વાંચી
જગ સુખ જોઈ મૈં આંખો મીચી

વાવતો હું સંસાર ને માટે
મુજ સ્વારથ નહીં તારા માટે
ખાજો ફળ તમે મારા હાટે
મીઠો રસ તુજ છોરાં ચાટે

ના વાવું ફળ ઝાડ જો મીઠાં
જંગલ થાય રણ જેવાં દીઠાં
ફળતાં ફળ પડતાં જો હેઠાં
ધન્ય બાપ વેણ બોલશે મીઠાં

વૃક્ષ દેવ છે વૃક્ષ છે ઉજળું
ખોલ દીકરા મગજ નું તાળું
છોડ માં રણછોડ ને ભાળું
જા બેટા કરી આવ તૂં વાળું


જયંતી લાલ એમ. છાભૈયા
ગામ. રણજીતપુરા હાલે. વડોદરા
મો. 94281 84968

solar system

આપણું સૌરમંડળ

નમસ્તે મિત્રો,


આજની આ બ્રહ્માંડની સફરમાં આપ સૌનું સ્વાગત છે.
તમે જાણો છો તેમ આપણા સૌરમંડળમાં કેન્દ્રસ્થાને ‘સૂર્ય’ છે અને તેની આસપાસ અનુક્રમે બુધ (Mercury), શુક્ર (Venus), પૃથ્વી (Earth), મંગળ (Mars), ગુરૂ (Jupiter), શનિ (Saturn), યુરેનસ (Uranus) અને નેપ્ચ્યુન (Neptune) એમ આઠ ગ્રહો પ્રદક્ષિણા કરે છે. જાે કે સાલ ૨૦૦૬ પહેલાં આપણા સૌરમંડળના ગ્રહોની કુલ સંખ્યા નવ હતી, પરંતુ ઈ.સ. ૨૦૦૬માં INTERNATIONAL ASTRONOMICAL UNION (IAU) નામની સંસ્થાએ આપણી સૌરમંડળના ગ્રહોને લગતા નવા નિયમ અને ધારાધોરણો ઘડ્યા. જેમના મુજબ પ્લુટો (Pluto)ને આપણા સૌરમંડળના ગ્રહમાંથી નિષ્કાષિત કરવામાં આવ્યો અને કુલ આઠ જ ગ્રહ રહ્યા.


ઈ.સ. ૧૪મી સદી પહેલા એવી માન્યતા હતી કે પૃથ્વી સ્થિર છે અને સૂર્ય તથા અન્ય ગ્રહો પૃથ્વીની પ્રદક્ષિણા કરે છે. પરંતુ ઈ.સ. ૧૪૭૩માં પોલેન્ડમાં જન્મેલા ‘નિકોલસ કોપરનીકસ’એ શોધી કાઢ્યું કે સૂર્ય સ્થિર છે અને પૃથ્વી તથા બીજા ગ્રહો સૂર્યની આસપાસ પ્રદક્ષિણા કરે છે. પરંતુ તે વખતના રૂઢીચુસ્ત પોપના ડરના કારણે તેનું સંશોધન તેના મૃત્યુ પછી પ્રકાશિત કરવામાં આવ્યું. ત્યારબાદ ઈ.સ. ૧૫૬૪માં ઈટલીમાં જન્મેલા ‘ગેલીલીઓ ગેલીલી’એ શોધેલા દૂરબીન વડે સાબિત કરી બતાડ્યું કે સૂર્ય સ્થિર છે અને સૂર્યમાળાના બીજા ગ્રહો સૂર્યની આસપાસ પ્રદક્ષિણા કરે છે. ત્યારબાદ લોકોની માન્યતા ધીરે ધીરે બદલાતી ગઈ.


આ તો વાત થઈ સૂર્યમાળાના ગ્રહોની ગોઠવણીની. હવે આપણે વાત કરીએ તેમના વચ્ચેના અંતરની (Distance). તો સૌ પહેલા સૂર્યથી બુધ (Mercury)નું અંતર અંદાજિત ૫,૭૯,૧0,000 KM. થાય છે. ત્યારબાદ સૂર્યથી શુક્ર (Venus)નું અંતર અંદાજિત ૧0,૮૨,00,000 KM. થાય છે. જ્યારે સૂર્યથી પૃથ્વી (Earth)નું અંતર અંદાજિત ૧૪,૯૬,00,000 KM. થાય છે. આ અંતરને બીજી રીતે વર્ણવું હોય તો આ બ્રહ્માંડમાં સૌથી વધુ ઝડપ પ્રકાશના કિરણોની છે. જે ૧ સેકન્ડના લગભગ ૩,00,000 KM. ની છે. (૩,00,000 KM/Sec). એ રીતે ગણતરી માંડીએ તો સૂર્યમાંથી નીકળેલા પ્રકાશના કિરણોને પૃથ્વી પર પહોંચતા અંદાજિત ૮ Minutes ૨0 second જેટલો સમય લાગે છે. આ વસ્તુ ને બીજી ભાષા માં સમજવું હોય તો ધારો કે સૂર્યનો ગોળો અચાનક ઓલવાઈ જાય (પ્રકાશના કિરણો ઉત્સર્જિત કરવાનું બંધ કરી દે) તો આપણને પૃથ્વી પર તેની ખબર અંદાજે ૮ Minutes ૨0 second ૫છી પડે. આ ઉદાહરણ પરથી તમને સૂર્યથી પૃથ્વીના અંતરનો ખ્યાલ આવી ગયો હશે.

સૂર્યથી પૃથ્વીના આ અંતરને ખગોળ વિજ્ઞાનની ભાષામાં ૧ Astronomical Unit પણ કહે છે. એટલે કે ૧ AU = ૧૪,૯૬,00,000KM. હવે બાકીના ગ્રહોનું સૂર્યથી અંતર ક્રમશઃ વધતું હોવાથી આપણે તેમને Astronomical Unit (AU)ના રૂપમાં ઓળખશું. હવે પૃથ્વીથી થોડા આગળ વધીએ તો મંગળ (Mars) ગ્રહ જેમનું સૂર્યથી અંતર અંદાજિત ૧.૫૨૪ AU છે. અત્યાર સુધીના ચાર ગ્રહો અનુક્રમે બુધ, શુક્ર, પૃથ્વી અને મંગળ આપણે જાેયા. જે Solid Rock Planet (ખડકીય ગ્રહ)ની શ્રૃંખલામાં આવે છે. જેમને એક નક્કર સપાટી છે. જ્યારે ત્યારબાદના બાકી રહેલા ચારેય ગ્રહો અનુક્રમે ગુરૂ, શનિ, યુરેનસ અને અને નેપ્ચ્યુન એ વાયુના ગોળા છે (Gas Giant) તેમને કોઈ નક્કર સપાટી નથી. પરંતુ તેમની ચર્ચા કરીએ તેનાથી પહેલા એક વાત ધ્યાનમાં લેવા જેવી છે કે મંગળ અને ગુરૂ ગ્રહની વચ્ચે લઘુગ્રહો/વિશાળ ખડકોનો એક મોટો પટ્ટો આવેલો છે જે Asteroid Belt તરીકે ઓળખાય છે. ગ્રહો રચાયા હશે, ત્યારે જે વિશાળ ખડકો ભેગા મળીને ગ્રહ રચી શક્યા નહીં હોય તે નાના-મોટા લઘુગ્રહોમાં પરિણમ્યા હોવા જાેઈએ, તેમ માનવામાં આવે છે. આવા નાના-મોટા મળી અસંખ્ય લઘુગ્રહો છે. તે પૈકી પચાસ હજાર તો (૫0,000) તો એટલા મોટા છે કે તેને ટેલીસ્કોપ (દૂરબીન)થી શોધી શકાય છે. એવું માનવામાં આવે છે કે સાડા છ કરોડ વર્ષ પહેલા “ડાયનાસોર” જેવા મહાકાય પ્રાણીઓ પૃથ્વીના પટ પરથી સાફ થઈ ગયાં તેનું કારણ આવા કોઈ લઘુગ્રહનો પૃથ્વી પર પ્રપાત હતો.


આ તો થોડી માહિતી થઈ લઘુગ્રહો વિશે. તેમનાથી આગળ વધીએ તો હવે આવે છે “ગુરૂ ગ્રહ”. સૃૂર્યથી ગુરૂ ગ્રહનું અંતર અંદાજિત ૭૭,૮૫,૪૭,૨00 KM. અથવા ૫.૨ AU જેટલું છે. આ ગુરૂ ગ્રહ આપણી સૌરમાળાનો સૌથી મોટો ગ્રહ છે અને તેને ૭૯ શોધાયેલા ઉપગ્રહો છે. જે ગુરૂ ગ્રહની પ્રદક્ષિણા કરે છે. આ ઉપગ્રહો પૈકી “યુરોપા” નામના ઉપગ્રહ પર વૈજ્ઞાનિકો જીવનની સંભાવનાઓ ચકાસી રહ્યા છે.


ત્યારબાદ હજી તેનાથી આગળ જતાં આવે છે શનિ ગ્રહ (Saturn). સૂર્યથી શનિ ગ્રહનું અંદાજિત અંતર ૧,૪૩,૪0,00,000 KM. અથવા ૯.૬ (AU) જેટલું થાય છે. આ અંતર સૂર્યથી ગુરૂના અંદાજિત અંતરથી બમણા અંતર જેટલું થાય છે. આપણી સૌરમાળામાં શનિને બધા ગ્રહથી અલગ કરતું હોય તો તે છે શનિની ફરતે આવેલા વલયો, જે નાના-મોટા રજકણો (ખડકો)થી બનેલી છે. અને શનિને વર્તુળ આકાર ચક્કર લગાવે છે. આ સાથે શનિ ગ્રહને આ જ સુધી શોધાયેલા ૮૨ ઉપગ્રહો આવેલા છે. જે શનિ ગ્રહની આસપાસ વર્તુળ કક્ષામાં પરિભ્રમણ કરે છે.


અહીં પણ આ બધા ઉપગ્રહો પૈકી “ટાઇટન” નામના ઉપગ્રહ પર વૈજ્ઞાનિકો જીવનની સંભાવનાઓ ચકાસી રહ્યા છે. ત્યારબાદ હજી સૂર્યથી દૂર જતા અનુક્રમે યુરેનસ અને છેલ્લે નેપ્ચ્યુન નામના બે ગ્રહ આવે છે. જેમનું સૂર્યથી સરેરાશ અંતર અનુક્રમે ૧૯.૨ AU અને ૩0.૧ AU થાય છે.

નવા સંશોધન પ્રમાણે આ બંને ગ્રહોમાં થીજેલા એસિડ બરફોના પ્રદેશો આવેલા છે. જે સૂર્યથી આટલી દૂરીના કારણે સંભવ હોઈ શકે. આટલા દૂરના અંતરે સૂર્યનો પ્રકાશ લગભગ નહિંવત પ્રમાણમાં પહોંચે છે. જેમના કારણે બરફના પ્રદેશો બનેલા હોઈ શકે. નેપ્ચ્યુનનું તો અંદાજિત સરેરાશ તાપમાન -૨00°C જેટલું હોય છે.


અહીં આપણા સૌરમંડળના ગ્રહો પુરા થાય છે. પણ આપણા સૌરમંડળની હદ હજી બાકી છે. સૂર્યથી લગભગ ૩0 AU થી લઈને ૫0 AU સુધી લઘુગ્રહોનો એક વિશાળ પટ્ટો આવેલો છે. જેમને “Kuiper Belt” કહે છે, જેમાં મહાકાય રૂપના લઘુગ્રહો આવેલા છે. પ્લુટો પણ આ Kuiper Beltનો સદસ્ય છે. જે ૨00૬ સુધી આપણા સૌરમંડળના નવમા ગ્રહ તરીકે ઓળખાતો હતો. એક વૈજ્ઞાનિક માન્યતા પ્રમાણે ભૂતકાળમાં આ Kuiper Belt માંથી કોઈ એક પાણીના બરફથી ભરેલો લઘુગ્રહ ભટકીને પૃથ્વીની કક્ષામાં આવી ચડતા પૃથ્વી સાથે તેમની અથડામણ થઈ અને જેના ફળ સ્વરૂપ પૃથ્વીમાં પાણીનો ભંડાર ઉદ્‌ભવ્યો. હજી તેમનાથી આગળ જતા “

Oort Cloud” નામે ઓળખાતો વિસ્તાર આવે છે. જે પણ બર્ફીલા લઘુગ્રહોનો બનેલો વિશાળ ભાગ છે. અહીં આવીને આપણા સૌરમંડળની હદ સમાપ્ત થાય છે. ત્યારબાદ Interstellar (તારાઓની વચ્ચે) Travel ચાલુ થાય છે.

ગરીબી ક્યાં છે ?

આજે વાત કરવી છે એક સત્ય ઘટનાથી. મારી આંખથી જોવાયેલી ઘટના. આ ઘટનાનાં અંતે ગરીબી ક્યાં છે? આ સવાલનો જવાબ આપોઆપ જડી જશે.

                             શિયાળાની સવાર જલ્દી ઉઠવા દે નહી.જેમની પાસે ઘર હોય એમને.જેમની પાસે એક મોટી, જાડી, ગરમ ચાદર હોય એમને. હું ય એ દિવસે થોડો મોડો ઉઠ્યો. અને રોજની જેમ આગળ હીંચકા પર પેપર વાંચવા બેઠો. સામે નવા બની રહેલા ઘરમાં ધાબાંનું ચણતર ચાલતું હતું. ઘરની બહાર મજૂરો, જમણે જુઓ, ડાબે જુઓ ખાલી મજૂરો જ દેખાય. પેપર વાંચવામાં મશીન અને મજૂરોનો આવાજ ખલેલ પડતો હતો. મારું ધ્યાન વારંવાર બહાર જતું હતું.

                            નિફ્ટી અને સેન્સેક્સ, રસ્તા પરથી મળેલી લાશ, નેતાઓએ મારેલા ગપ્પા, ક્યાંક તણાઈ ગયેલી ભેશ મને જોર જોરથી બૂમો પાડી પેપર તરફ મારી આંખો ખેચી રહી હતી. પાનું ઉથલાવી માંડ બીજા પાને પહોંચ્યા ત્યાં તો મારાથી રહેવાયું નહીં. ઘરની આગળ કલબલાટ કરતા મજૂરોના છોકરાઓને મે એક રોક દીધી. બધા ભાગી ગ્યા. એ બધાને જાળીએ ઉભો રહી જોતો મારો “વેદ” રડવા લાગ્યો. એને પેલા છોકરાઓને જોવામાં મજા પડતી’તી એટલે એ ય રડતો અંદર ભાગી ગયો.

                             પેપરમાંથી પાછી બૂમો સંભળાઈ. આ વખતે મકાન ચણતા પડી ગયેલ એક ભાઈ એ બૂમ પાડતો હતો.પાનું ઉથલાવ્યું ત્યાં ફરી આવાજ થયો. આ વખતે પેપર આપો આપ બાજુએ મુકાઈ ગયું. નજર એક છોકરા પર પડી. એની માં તગારામાં રેતી ભરીને ઠાલવે એટલે એ છોકરું પણ એક વાટકામાં રેતી ભરીને ઠાલવે.એને એમાંય મજા પડતી હોય એવું લાગ્યું. બે ત્રણ વાર ખુલ્લા પગમાં કોઈ કાંકરી વાગતા પડીએ ગ્યો પણ પાછો રેતી ભરવા જાય, રેતી ઠાલવે.ત્યારે જ મારી ડિક્સનરીમાંથી ગરીબી શબ્દ હવામાં ઉડતો દેખાયો.એ ધીરે ધીરે ઉડતા અચાનક રેતીના ઢગલામાં જઈને પડી ગયો.અચાનક ઓલું છોકરું એના દોસ્તારો સાથે એ રેતીના ઢગલામાં આળોટવા લાગ્યું.

                                         મિત્રો, આ નાનકડી ઘટના પરથી એક વસ્તુ સમજ્વામાં આવી કે સમય ગમે તેટલો સારો કે ખરાબ હોય પરંતુ, જે વ્યક્તિ ભૌતિક , સુખ-સાધનોને સુખ કે અમીરાઇ માનતો હોય તો તેની ક્યાક ભૂલ હોઇ શકે. આજે આપણી આસપાસ કદાચ એવા વ્યક્તિઓ જોવા મળે છે કે  કદાચ મોંઘી ગાડી , બંગલા બધુજ જ હોવા છતા શાંતિથી ઊંઘ નથી લઈ શક્તા. તે મુખ પર બનાવટી હાસ્ય રાખી  પોતે અંદર ને અંદર દુખી થતો હોય છે.

                                       અંતે , ટૂંકમાં વાર્તાનો સાર કાઢીએ તો જે વ્યક્તિની ઇચ્છાઓ મર્યાદિત , વર્તમાનમાં જીવતો, ઈર્ષાઓથી દૂર , જે નિખલસતાથી હસી શકતો હોય તેજ વ્યક્તિ અમીર છે બાકી ગરીબી ચારેય તરફ છે, આપણા બંગલામાં, આપણી મોટી મોટી ગાડીઓમાં, આપણી ના પૂરી થતી ઊંઘમાં,આપણા નકલી સંબંધોમાં, આપણાં નકલી હાસ્યમાં ગરીબી બધે જ છે. અને એજ ગરીબી આંખો સિવાય બીજે ક્યાય નથી.